مقایسه تظاهرات کنونی ایران با انقلاب اسلامی سال 1979

یک هفته پس از تظاهرات گسترده بی سابقه در ایران بر سر نتایج انتخابات ریاست جمهوری، جان سیمپسون سردبیر بخش جهانی بی بی سی، به مقایسه این تظاهرات با انقلاب سال 1979 پرداخته است

آخرین باری که من در میدان ولی عصر در تهران بودم و سعی می کردم از میان جمعیت نیمه هیجان زده و نیمه متوحش عرق کرده، راه خودم را برای به دست آوردن تصاویر تلویزیونی از صحنه یک آتش سوزی باز کنم، سی سال می گذرد.

آن موقع سال 1979 بود و من سی سال جوان تر بودم.

البته اکنون وضع کمی فرق کرده است.

در آن موقع مردم تلفن همراه نداشتند تا با آن عکس بگیرند و یا ویدیوهایی تهیه کنند که به همه جهان فرستاده شود.

در آن موقع این همه زن جوان در میان تظاهر کنندگان دیده نمی شدند.

همچنین مردم فورا نمی توانستند تشخیص دهند که من برای کجا کار می کنم.

ولی حالا عده زیادی در تهران تلویزیون خبری بی بی سی به زبان انگلیسی و فارسی را تماشا می کنند و مشکل است من بدون اینکه مردم متوجه شوند داخل جمعیت بروم.

از جهات دیگری هم وضعیت اکنون متفاوت است. معترضانی که امروز در تظاهرات شرکت دارند به شاهی نیست که با قدرت مطلق خود سعی می کرد مدرنیزه شدن به شیوه غربی را به مردمی که اکثرا سنتی بودند تحمیل کند.

این تظاهرکنندگان از آن خشمگین هستند که دولت محافظه کار افراطی- از نظر آنان- با دستکاری در نتیجه انتخابات با یک چنین شیوه ناشیانه و نا پخته به هوش و ذکاوت آنان توهین کرده است.

شباهت ها

البته حتی گفتن این که ممکن است تشابهاتی بین انقلاب سال 1979 با تظاهرات کنونی وجود داشته باشد، دولت ایران را عصبانی می کند.

ولی اگر شما مانند من آن روزها را به خاطر داشته باشید متوجه تشابهاتی می شوید.

تظاهرکنندگان کنونی مانند سال 1979، آمیخته ای از افراد تحصیلکرده و مرفه شمال تهران و طبقه متوسط پائین هستند

البته اکنون افراد مذهبی بیشتری در میان مخالفان دیده می شوند که تنها وجه تشابه آنان با یکدیگر این است که دوست ندارند دولت شیوه زندگی آنان را تعیین کند و همچنین احساس می کنند که فساد و عدم کارآیی در سطوح بالا وجود دارد.

بزرگ ترین تفاوت این است که اشخاص سرسخت مذهبی افراطی ریش داری که در سال 1979 در تظاهرات شرکت داشتند حالا در طرف دیگر هستند.

آنها بسیجیان هستند که نیروهای فشار انقلاب اسلامی محسوب می شوند.

ولی شباهت های عمیق تر و مهم تری وجود دارد.

شاه سابق ایران هرگز نمی توانست تصمیم بگیرد که می خواهد یک فرمانروای خودکامه باشد یا یک لیبرال. او که به طور فزاینده ای منزوی شده بود در جریان انقلاب با دو دلی و بدون قاطعیت تصمیم می گرفت و در مواردی تصمیم خود را تغییر می داد. او ابتدا دستور تیراندازی به تظاهرکنندگان را داد و حکومت نظامی اعلام کرد ولی بعدا حاضر به دادن امتیازاتی شد.

روز پنجشنبه گذشته نیز محمود احمدی نژاد که در بدو امر تظاهرکنندگان را متهم کرده بود مانند هواداران عصبانی فوتبال رفتار می کنند، در تلویزیون اعلام کرد که منظور او تنها تظاهرکنندگانی بود که با خشونت رفتار می کردند و انقلاب او یک پیروزی برای همه است.

ائتلاف بغرنج

وقتی که حالا به خیابان ها می روم و جمعیت را با روبان ها و شال گردن های سبز رنگ و بادکنک ها می بینم به این فکر می افتم که ائتلاف منافع امروز درست مانند همان ائتلاف 30 سال قبل پیچیده است.

در آن موقع لیبرال ها، طبقه متوسط و آنانی که غربی شده بودند با اشتیاق در راهپیمایی شرکت می کردند زیرا فکر می کردند رهبران مذهبی که تحت نظر آیت الله خمینی کار می کنند، برایشان ایران بهتری به ارمغان خواهند آورد.

این گروه ها امروز به این دلیل به تظاهرات پیوسته اند که فکر می کنند راهپیمایی هایی که به حمایت از میرحسین موسوی صورت می گیرد، انقلاب اسلامی را سرنگون خواهد کرد.

ولی شخص آقای موسوی امیدوار است که بتواند انقلاب اسلامی را نجات داده و آن را بهتر کند.

بیاد می آورم که در دهه 1980 با آقای موسوی مصاحبه کرده بودم و به یاد ندارم که در جریان مصاحبه او مرا به عنوان یک شخص لیبرال تحت تاثیر قرار داده باشد. حتی شاید احساس من بالعکس بود.

ولی مطمئنا او اکنون تغییر کرده است.

ولی صرفا این دلیل که معترضین، شجاع و جالب توجه هستند و شدیدا به آزادی اعتقاد دارند، برای تضمین این که آنان از دست نظامی که اکنون از آن نفرت پیدا کرده اند، خلاص خواهند شد، کافی نیست.

فراموش نباید کرد که در میدان تیانانمن پکن، این اتفاق نیافتاد .

به عبارت دیگر فقط این که من 30 سال قبل شاهد انقلاب بودم به این معنی نیست که همان کسانی که امروز دقیقا در همان خیابان ها راهپیمایی می کنند، خود به خود پیروز خواهند شد.